نوع مقاله : مقاله مروری

نویسندگان

• یداله دادگر ¹
• روح‌اله نظری ²
• فاطمه فهیمی فر ³

¹ استاد، گروه اقتصاد دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی ،دانشگاه شهید بهشتی،تهران ،ایران

² دکتری اقتصاد،دانشگده اقتصاد و امور اداری ،دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد ، ایران

³ دکتری اقتصاد،دانشکده اقتصاد و امور اداری، دانشگاه علامه طباطبائی،تهران ،ایران

چکیده

در ادبیات اقتصاد توسعه، مشخص نمودن اینکه چه کشوری توسعه یافته­تر است و یا چه سیاست­های تجارت خارجی بایستی دنبال شود و چگونه می­توان در سطح جهانی شرایطی برای رشد صادرات فراهم نمود، و به‌طورکلی چگونه می‌توان در رقابت کسب و کار در عرصه بین المللی درخشید، با شاخص­های مختلفی اندازه­گیری می­شود. یکی از شاخص­های مهم و اثربخش در این ارتباط شاخص پیچیدگی اقتصادی است. پیچیدگی اقتصادی یک پارادایم بالقوه قدرتمند برای درک مسائل و چالش‌های کلیدی اقتصادی-مدیریتی و اجتماعی قرن 21 امی و چگونگی برون رفت از آنها ارائه می‌دهد. در عین حال می‌توان یک بعد کلیدی پیچیدگی اقتصادی را یک نماد دانش بنیانی صادرات دانست. در این مقاله به ارزیابی شاخص پیچیدگی اقتصادی ایران در مقایسه با کشورهای منتخب نفتی و تأثیر مؤلفه­های نوآوری، آزادی اقتصادی و متغیرهای اقتصاد کلان بر شاخص پیچیدگی اقتصادی می­ پردازد. نتایج مقاله نشان داد که: نخست در طول سال‌های 2022-1995 میزان شاخص پیچیدگی اقتصادی ایران هیچ گاه عدد مثبتی نبوده است. این در حالی است که در دوره مورد مطالعه در بین کشورهای مورد بررسی، کشورهای مکزیک و عربستان سعودی و دیگر رقبای نفتی ایران با افزایش میزان شاخص پیچیدگی اقتصادی روبرو شده‌اند. دوم-بیشترین میزان صادرات ایران، محصولات با پیچیدگی متوسط و کم بوده و مواد شیمیایی و معدنی را شامل می‌شود. سوم- اثر شاخص­های محیط تجاری، هزینه­های تحقیق و توسعه، بلوغ تجاری، تولید دانش و تکنولوژی و واردات با تکنولوژی بالا (از زیرشاخص­ها یا مؤلفه­ های تشکیل ­دهنده نوآوری) بر شاخص پیچیدگی اقتصادی ایران، مثبت بوده است. چهارم- آزادی اقتصادی و آزادی کسب و کار اثر مثبتی بر شاخص پیچیدگی اقتصادی ایران داشته است. سرانجام اثر متغیرهای نرخ تورم و نرخ ارز برشاخص پیچیدگی اقتصادی منفی بوده است.

کلیدواژه‌ها

• پیچیدگی اقتصادی
• کشورهای منتخب نفتی
• نوآوری
• آزادی اقتصادی
• نرخ تورم
• نرخ ارز

عنوان مقاله [English]

Investigating Iran's Economic Complexity Index and Factors Affecting It: Basic Knowledge in Export

نویسندگان [English]

• Yadala dadgar ¹
• ruh alih nazari ²
• Fatimah Fahimi Far ³

¹ Professor, Department of Economics, Faculty of Economics and Political Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

² PhD in Economics, Faculty of Economics and Administration, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

³ Doctorate of Economics, Danishdeh Economics and Administrative Affairs, Danishgah Allama Tabatabai, Tehran, Iran

چکیده [English]

Abstract
In the literature of development economics, determining which country is more developed or what foreign trade policies should be followed and how to provide conditions for export growth at the global level, and in general how to compete in business Derakhshid shines in the international arena, it is measured by different indicators. One of the most important and effective indicators in this connection is the economic complexity index. Economic complexity offers a potentially powerful paradigm for understanding the key economic-managerial and social issues and challenges of the 21st century and how to overcome them. At the same time, a key dimension of economic complexity can be considered as a symbol of basic knowledge of export. In this article, it evaluates Iran's economic complexity index compared to selected oil countries and the effect of innovation components, economic freedom and macroeconomic variables on the economic complexity index. The results of the article showed that: First, during the years 1995-2022, the amount of Iran's economic complexity index has never been a positive number. This is despite the fact that in the studied period among the countries under review, the countries of Mexico and Saudi Arabia and other oil competitors of Iran have faced an increase in the economic complexity index. Second, most of Iran's exports are products with medium and low complexity and include chemical and mineral materials. Third- The effect of indicators of the business environment, research and development costs, commercial maturity, production of knowledge and technology, and high-tech imports (from the sub-indices or components of innovation) on Iran's economic complexity index was positive. Is. Fourth- Economic freedom and business freedom have had a positive effect on Iran's economic complexity index. Finally, the effect of the variables of inflation rate and exchange rate on economic complexity index has been negative.

کلیدواژه‌ها [English]

• Economical vegetables
• nafti selection
• nawwari
• azadi economical
• turmeric narch
• rice narch